هنرهای تجسمی

مقالهٔ زیر که از سر توماس آرنولد فقید است، از مجلد پنجم، قسمت چهارم (۱۹۳۰) بولتن آموزشگاه مطالعات شرقی در مؤسسه لندن (Bulletin of the School of Oriental Studies, London Institution)، با اجازهٔ محبت‌آمیز ویراستار آن، سرا. دنیسون راس چاپ شده است. ارزش آن آشکار است، و در متن کتاب حاضر اغلب به آن ا...

دیگر، شاگرد خلف سيد مشاراليه افضل المتأخرين في فن التصوير، قدوة المتقدمين في التذهيب و التحرير، نادرالعصر، استاد کمال الدین بهزاد است و تعریف و توصیف مومی‌الیه بر قوم قلم عجایب او، در این مرقع ظاهر است و به شرف ملازمت کتابخانه عطارد آشیانه اعلی حضرت سکندر حشمت جم جاه دین پناه... السلطان ابوالمظ...

مقدمهٔ مذکور را باید یکی از دو سه منبع عمدهٔ اولیه تاریخ نگارگری ایرانی دانست؛ زیرا در زمانی نوشته شده که مکتب بزرگ نگارگری ایرانی هنوز رو به نشوونما داشت و کتابخانه‌های شاهزادگان صفوی نیز بی‌شک غنی بودند. چشم‌انداز تکامل منظم نگارگری در ایران، از دوره ایلخانیان تا زمان نویسندهٔ مقدمه...

دیگر از شاگردان سرآمد خواجه عبدالحی، پیر احمد باغ شمالی است که در زمان خود نادر بود و کسی دیگر در این شیوه بر وی تفوقی نمی‌توانست نمود. سنهٔ عمرش به ۵۰ سالگی بود که ودیعت حیات سپرد. او حضرت بایسنقر میرزا، استاد سیدی احمد نقاش و خواجه على مصور و استاد قوام الدین مجلد تبریزی را از تبریز آورده فرم...

یکی از نفیس‌ترین و مشهورترین طرح‌های ایرانی، طرح «شتر با ساربان» مربوط به اوایل قرن شانزدهم است که آقای فیلیپ هوفر (Philip Hofer) به نمایشگاه امانت داده بود. در این طرح، خطوط زیبا و طراحی پرحالت در تعادل کاملند. این طرح، که در نوع خودش شاهکار به شمار می‌آید، بارها در کتاب&...

قومی که هنری بس شکوفا به وجود می‌آورد، باید غریزه و نبوغی از آن خود داشته باشد؛ هنرش نمی‌تواند فقط تلفیقی از عناصر برگرفته از اقوام دیگر باشد؛ باید، هم چگونگی جذب این عناصر و هم نحوه تلفیق آنها را در شیوه بیان ویژه خود بلد بوده باشد. از این رو، می‌بایست فرض را بر وجود نبوغ اصیلی در ای...

شرح دوست محمد شامل نوزده مقاله ای است که مقدمه مرقع بهرام میرزا در کتابخانهٔ توپقاپوسرای را تشکیل می‌دهد. گویا این مقدمه را نخستین بار، محقق ترک، دکتر محمت آقا - اوغلو، مورد توجه قرار داده و اکنون در صدد انتشار آن است. آنچه در زیر می‌آید، فقط خلاصه‌ای از مهم‌ترین مطالب آن است. ع...

نگارگری ایرانی حتی بیش از این، با نگارگری چینی متفاوت است. این تفاوت‌ها تا حدی به علت اختلاف نحوۀ تفکر و جهان‌بینی و تا اندازه‌ای نیز به سبب تفاوت مواد مصرفی نگارگری و کاربردشان است. در ایران و چین، خط خوش را بیش از نگارگری زیبا ارج می‌گذاشتند. این نکته، به خصوص در مورد ایران، ک...

حال بهتر است به بررسی مختصری دربارهٔ یکی دو عدد از نفیس‌ترین نگاره‌های ایرانی متعلق به درخشان‌ترین ادوار آن بپردازیم. برای این منظور تصاویر نسخهٔ ظفرنامه آقای رابرت گارت (Robert Garrett) مناسب است. یکی از این تصاویر، ساخت مسجد جامع سمرقند را زیر نظارت تیمور نشان می‌دهد. این تصویر...

حال به بحث درباره آن نمونه از نگارگری ایرانی که احساس عارفانه در آن مشهود است می‌پردازیم. نگاره‌های قاسمعلی از این جمله است. یکی از نگاره‌های او، باغی را نشان می‌دهد که در آن جوی آبی بعد از پیچ و خم‌های چند به پایین سرازیر شده و حوضچه‌ای را تشکیل می‌دهد که در اطراف...